Chứng từ vận tải: Bill of Lading, Airway Bill, Seaway Bill – Phân biệt và ứng dụng
1. Giới thiệu chung về chứng từ vận tải
Trong hoạt động xuất nhập khẩu và logistics quốc tế, chứng từ vận tải đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đây là căn cứ pháp lý để xác nhận quyền sở hữu hàng hóa, đồng thời là bằng chứng cho hợp đồng vận chuyển giữa chủ hàng và đơn vị vận tải.
Trong đó, ba loại chứng từ phổ biến nhất là:
-
Bill of Lading (B/L) – vận đơn đường biển
-
Airway Bill (AWB) – vận đơn hàng không
-
Seaway Bill (SWB) – vận đơn đường biển dạng “không lưu thông”
Mỗi loại có đặc điểm, giá trị pháp lý và cách ứng dụng khác nhau. Hiểu rõ sự khác biệt sẽ giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro, tối ưu thời gian giao nhận.
2. Bill of Lading (B/L) – Vận đơn đường biển
2.1. Khái niệm
Bill of Lading (B/L) là chứng từ vận tải do hãng tàu hoặc đại lý phát hành, xác nhận đã nhận hàng để vận chuyển bằng đường biển. Đây là loại vận đơn phổ biến nhất trong thương mại quốc tế.
2.2. Chức năng
-
Bằng chứng vận chuyển: Xác nhận hàng đã được giao cho hãng tàu.
-
Chứng từ sở hữu: Người cầm bản gốc B/L hợp lệ có quyền nhận hàng.
-
Căn cứ để thanh toán L/C: B/L thường là chứng từ bắt buộc trong bộ hồ sơ thanh toán quốc tế.
2.3. Các loại B/L phổ biến
-
Original Bill of Lading (OBL): Bản gốc, có giá trị pháp lý cao.
-
Telex Release B/L: Hãng tàu phát hành thông báo điện tử thay cho bản gốc.
-
Surrendered B/L: Vận đơn được “bỏ lưu thông”, hàng được giao mà không cần xuất trình bản gốc.
3. Airway Bill (AWB) – Vận đơn hàng không
3.1. Khái niệm
Airway Bill (AWB) là chứng từ vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không, do hãng hàng không hoặc đại lý phát hành.
3.2. Đặc điểm
-
AWB không phải chứng từ sở hữu, tức là không thể chuyển nhượng như B/L.
-
Thường có 11 số AWB để tra cứu và theo dõi lô hàng.
-
Có hai loại:
-
Master Airway Bill (MAWB): Do hãng hàng không phát hành.
-
House Airway Bill (HAWB): Do công ty giao nhận (forwarder) phát hành.
-
3.3. Vai trò
-
Bằng chứng của hợp đồng vận chuyển hàng không.
-
Cung cấp thông tin chi tiết về người gửi, người nhận, hành trình bay, trọng lượng, cước phí.
-
Là chứng từ cần thiết trong bộ hồ sơ hải quan.
4. Seaway Bill (SWB) – Vận đơn đường biển không lưu thông
4.1. Khái niệm
Seaway Bill (SWB) là một loại vận đơn đường biển nhưng không có chức năng chứng từ sở hữu. Người nhận hàng không cần xuất trình bản gốc để lấy hàng.
4.2. Đặc điểm
-
Thường dùng trong trường hợp người bán và người mua có quan hệ tin cậy, hoặc công ty mẹ – công ty con.
-
Giúp rút ngắn thời gian giao nhận vì không phải gửi vận đơn gốc qua đường bưu điện.
-
SWB chỉ đóng vai trò như bằng chứng vận chuyển và hướng dẫn giao hàng.
5. So sánh Bill of Lading – Airway Bill – Seaway Bill
| Tiêu chí | Bill of Lading (B/L) | Airway Bill (AWB) | Seaway Bill (SWB) |
|---|---|---|---|
| Phương thức vận tải | Đường biển | Đường hàng không | Đường biển |
| Tính chất sở hữu | Có, có thể chuyển nhượng | Không có | Không có |
| Hình thức phát hành | Bản gốc giấy hoặc điện tử | Giấy + số điện tử | Giấy/điện tử |
| Thời gian nhận hàng | Chậm hơn nếu chờ bản gốc | Nhanh, dựa trên mã AWB | Nhanh, không cần bản gốc |
| Ứng dụng chính | Xuất nhập khẩu đường biển | Xuất nhập khẩu hàng không | Quan hệ tin cậy, cần giao hàng nhanh |
6. Ứng dụng trong thực tiễn
-
Bill of Lading: Dùng khi giao dịch thương mại quốc tế cần chứng từ sở hữu, đặc biệt trong thanh toán L/C.
-
Airway Bill: Dùng cho hàng hóa gọn nhẹ, giá trị cao, cần vận chuyển nhanh.
-
Seaway Bill: Phù hợp khi đối tác quen thuộc, cần tiết kiệm thời gian, tránh rủi ro thất lạc B/L gốc.
7. Kết luận
Việc nắm rõ sự khác biệt giữa Bill of Lading, Airway Bill và Seaway Bill sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn loại chứng từ phù hợp, tránh sai sót trong xuất nhập khẩu.
-
Nếu bạn xuất hàng đi biển theo điều kiện L/C: dùng Bill of Lading.
-
Nếu cần gửi hàng nhanh qua đường hàng không: chọn Airway Bill.
-
Nếu muốn tiết kiệm thời gian, đối tác tin cậy: dùng Seaway Bill.
Xem thêm:
Vận chuyển hàng điện tử, linh kiện sang Philippines – Lưu ý quan trọng
Chuyển phát từ Việt Nam đi Quezon Phillippines uy tin tiết kiệm
