Bữa Cơm Gia Đình Tại Philippines Có Gì Đặc Biệt?
Bữa cơm gia đình Philippines không chỉ là ăn uống mà là nghi thức gắn kết tình thân. Mỗi bữa ăn đều ngập tràn tiếng cười, mùi thơm và những món ăn đậm chất đảo quốc.
Văn hóa “Kain Tayo” – Cùng nhau ăn cơm
Lời mời chân thành nhất của người Philippines
Khi bước vào nhà một gia đình Philippines, bạn sẽ nghe ngay câu “Kain tayo!” dù bạn có đói hay không. Đây không chỉ là lời mời lịch sự mà là cách người Philippines thể hiện tình yêu thương. Từ chối thường bị xem là làm mất lòng gia chủ. Cả nhà, kể cả khách lạ, đều ngồi cùng một mâm.
Bàn ăn là trung tâm của ngôi nhà
Bàn ăn Philippines thường đặt ngay giữa phòng khách hoặc khu vực sinh hoạt chung. Không có phòng ăn riêng như nhiều nước khác. Mọi câu chuyện từ chuyện học hành, công việc đến chuyện tình cảm đều được kể trong tiếng nhai cơm. Trẻ con được dạy phải chờ người lớn ăn trước khi rời bàn.
Ăn bằng tay – truyền thống vẫn sống
Dù đã có thìa dĩa, rất nhiều gia đình vẫn giữ thói quen “kamayan” – ăn bằng tay không. Cơm và các món mặn được trải lên lá chuối, mọi người ngồi vòng tròn. Hành động bốc cơm, vo viên rồi chấm nước mắm vừa ngon vừa tạo cảm giác gần gũi. Trẻ em ngày nay vẫn được ông bà dạy cách vo cơm sao cho đẹp.
Những món ăn không thể thiếu trên mâm cơm Philippines
Cơm trắng – linh hồn của bữa ăn
Người Philippines ăn cơm nhiều hơn bất kỳ quốc gia Đông Nam Á nào khác. Một bữa cơm gia đình bình thường cũng phải có ít nhất 3-5 cốc gạo cho 5-6 người. Cơm thường nấu bằng nồi cơm điện, dẻo và nóng hổi. Có nhà còn nấu cơm bằng củi để giữ mùi thơm truyền thống.
Adobo – quốc hồn quốc túy
Adobo gà hoặc thịt heo luôn xuất hiện ít nhất 2-3 lần/tuần trong mọi gia đình. Thịt được ướp tỏi, giấm, xì dầu, lá nguyệt quế rồi om nhừ. Mỗi nhà có một công thức adobo riêng, mẹ truyền cho con gái. Món này càng để qua đêm càng ngon, nên thường nấu dư để hôm sau ăn với cơm nguội.
Sinigang, Lechon, Kare-Kare và những “ngôi sao” khác
Sinigang chua thanh với me hoặc ổi chín, thường nấu tôm hoặc cá sữa. Kare-kare đuôi bò hầm lạc đậu phộng béo ngậy, chấm bagoong (mắm tôm). Vào cuối tuần hoặc dịp lễ, lechon – heo quay nguyên con giòn da – là tâm điểm. Mọi người xếp hàng xẻ thịt, chấm muối tiêu chanh hoặc nước mắm gan.
Vai trò của từng thành viên trong bữa cơm
Người mẹ – linh hồn của căn bếp
Mẹ hoặc lola (bà ngoại) thường là người nấu chính. Họ dậy từ 5 giờ sáng đi chợ ướt để chọn rau củ tươi nhất. Mẹ Philippines nấu ăn không chỉ để no mà để thể hiện tình yêu. Dù đi làm cả ngày, tối về họ vẫn vào bếp vì “con cái phải được ăn cơm mẹ nấu”.
Trẻ em và việc phụ giúp
Trẻ từ 6-7 tuổi đã được giao nhiệm vụ dọn bàn, rửa bát hoặc xé rau. Việc này không phải lao động mà là cách dạy con tính tự lập và biết ơn. Đứa trẻ nào lười thường bị nhắc: “Sau này con lấy vợ ai nấu cho con ăn?”. Các bé trai cũng phải học nấu adobo cơ bản.
Người cha và câu chuyện trên bàn ăn
Cha thường là người kể chuyện hài hoặc kể về ngày xưa. Họ cũng là người chia thịt công bằng, đặc biệt là phần da heo quay giòn. Ở nhiều gia đình công giáo, cha sẽ dẫn cả nhà cầu nguyện ngắn trước khi ăn. Tiếng “Amen” vang lên là lúc mọi người đồng loạt cầm thìa.
Bữa cơm ngày lễ và những thay đổi hiện đại
Noche Buena – bữa tiệc Giáng Sinh lớn nhất trong năm
Đêm 24 tháng 12, mọi gia đình Philippines đều trải bàn dài ngoài sân hoặc phòng khách. Lechon, queso de bola, hamón, spaghetti ngọt, bibingka, puto bumbong… không thiếu món nào. Cả họ hàng tụ tập đến sáng, vừa ăn vừa hát karaoke. Đây là bữa cơm quan trọng nhất trong năm.
Ảnh hưởng của fast food và cuộc sống đô thị
Tại Manila, Makati, nhiều gia đình trẻ bây giờ đặt Jollibee hoặc McDonald’s về ăn tối. Cơm trắng bị thay bằng spaghetti hoặc Chickenjoy. Tuy nhiên, cuối tuần họ vẫn cố gắng nấu món truyền thống. Nhiều bà mẹ vẫn giữ thói quen nấu dư để con mang cơm đi làm (baon).
Giữ gìn văn hóa kamayan giữa thời hiện đại
Phong trào “balik-kamayan” đang được giới trẻ ủng hộ. Nhiều nhà hàng cao cấp ở Manila phục vụ set menu kamayan trên lá chuối. Các cặp vợ chồng trẻ cố gắng duy trì ít nhất 3 bữa cơm gia đình/tuần không điện thoại. Họ nhận ra rằng mùi adobo mẹ nấu mới chính là mùi của “nhà”.
