Vận chuyển đa phương thức là gì? Ưu điểm và hạn chế

Trong thời đại toàn cầu hóa, logistics đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng. Một trong những phương thức vận tải ngày càng phổ biến là vận chuyển đa phương thức. Vậy vận chuyển đa phương thức là gì, nó mang lại lợi ích gì và có những hạn chế nào?

Vận chuyển đa phương thức là gì?

Vận chuyển đa phương thức (Multimodal Transport) là hình thức vận tải sử dụng từ hai phương tiện vận chuyển trở lên, dưới một hợp đồng vận chuyển duy nhất, do một đơn vị vận tải đa phương thức (MTO) đảm nhận.

Ví dụ: Một lô hàng được vận chuyển từ Việt Nam đến Đức bằng xe tải nội địa, sau đó tàu biển quốc tế, rồi tàu hỏa nội địa tại Đức. Tất cả đều do một đơn vị tổ chức và chịu trách nhiệm chính.

Điểm mấu chốt của vận chuyển đa phương thức là:

• Chỉ một hợp đồng vận chuyển.

• Chịu trách nhiệm chính là một bên duy nhất.

• Kết hợp nhiều phương thức: đường bộ, đường biển, đường sắt, đường hàng không, đường thủy nội địa.

Ưu điểm của vận chuyển đa phương thức

Vận chuyển đa phương thức đang được nhiều doanh nghiệp lựa chọn bởi các lợi ích vượt trội:

1. Tối ưu chi phí vận chuyển

Việc kết hợp các phương thức vận tải giúp tận dụng ưu điểm riêng của từng loại hình.
Ví dụ: Đường biển rẻ, đường bộ linh hoạt, đường sắt nhanh và ổn định.
Doanh nghiệp có thể giảm đáng kể chi phí logistics tổng thể.

2. Rút ngắn thời gian giao hàng

Khi tổ chức vận chuyển đồng bộ, hàng hóa được trung chuyển hiệu quả hơn.
Thời gian lưu kho, chờ chuyển tải được cắt giảm.
Ngoài ra, lịch trình vận chuyển được kiểm soát tốt hơn.

3. Đơn giản hóa thủ tục pháp lý

Người gửi hàng chỉ làm việc với một bên duy nhất – MTO.
Mọi thủ tục về vận chuyển, chứng từ, bảo hiểm đều được đơn vị này xử lý.
Giảm rủi ro sai sót và tiết kiệm thời gian cho chủ hàng.

4. Tăng tính minh bạch và kiểm soát

Với một hợp đồng duy nhất, doanh nghiệp dễ theo dõi tiến độ hàng hóa.
Các hệ thống theo dõi định vị (GPS, RFID) cũng hỗ trợ giám sát hành trình.
Giảm rủi ro thất lạc hoặc sai lệch thông tin trong quá trình vận chuyển.

5. Thân thiện với môi trường

Sự kết hợp linh hoạt giữa các phương thức giúp giảm phát thải CO₂.
Đặc biệt, các tuyến đường sắt hoặc thủy nội địa có mức phát thải thấp hơn đáng kể so với vận tải đường bộ.

Hạn chế của vận chuyển đa phương thức

Mặc dù có nhiều ưu điểm, vận chuyển đa phương thức vẫn tồn tại một số bất cập:

1. Yêu cầu cơ sở hạ tầng đồng bộ

Sự hiệu quả của phương thức này phụ thuộc nhiều vào kết nối hạ tầng giữa các loại hình vận tải.
Ở Việt Nam, liên kết giữa cảng biển – ga đường sắt – hệ thống đường bộ còn yếu.
Điều này có thể gây ra tình trạng chậm trễ, tăng chi phí trung chuyển.

2. Khó khăn trong phối hợp quốc tế

Nếu hàng hóa đi qua nhiều quốc gia, sự khác biệt về luật pháp, thuế quan, quy định vận tải là vấn đề lớn.
MTO phải hiểu rõ luật lệ từng nước và xử lý chứng từ phù hợp, nếu không sẽ gây chậm trễ.

3. Rủi ro trong bảo hiểm và trách nhiệm

Trong trường hợp xảy ra sự cố, xác định trách nhiệm bảo hiểm là điều không đơn giản.
Mặc dù chỉ có một hợp đồng chính, nhưng việc khiếu nại có thể liên quan đến nhiều bên.
Nếu không được quy định rõ trong hợp đồng, rất dễ xảy ra tranh chấp.

4. Chi phí đầu tư ban đầu cao

Để vận hành hệ thống đa phương thức hiệu quả, cần hệ thống quản lý hiện đại, nhân lực chất lượng cao.
Đầu tư ban đầu lớn, đặc biệt với các doanh nghiệp nhỏ.
Ngoài ra, phí dịch vụ MTO có thể cao hơn so với vận chuyển đơn phương thức.

5. Phụ thuộc vào MTO

Toàn bộ quá trình vận chuyển được quản lý bởi một bên.
Nếu MTO hoạt động không chuyên nghiệp hoặc thiếu kinh nghiệm, rủi ro sẽ ảnh hưởng toàn chuỗi cung ứng.

Khi nào nên sử dụng vận chuyển đa phương thức?

Không phải lúc nào vận chuyển đa phương thức cũng là lựa chọn tốt nhất.
Doanh nghiệp nên xem xét áp dụng hình thức này khi:

• Hàng hóa cần vận chuyển xa, xuyên quốc gia hoặc xuyên lục địa.

• Tuyến đường có sự phối hợp tốt giữa các phương tiện vận tải.

• Doanh nghiệp muốn tối ưu hóa chi phí và thời gian giao hàng.

• Có đối tác MTO uy tín, chuyên nghiệp.

Kết luận

Vận chuyển đa phương thức là giải pháp vận tải hiện đại, tối ưu và bền vững.
Nó giúp tăng hiệu quả vận chuyển, giảm chi phí và bảo vệ môi trường.
Tuy nhiên, doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng điều kiện hạ tầng, năng lực đối tác và yếu tố pháp lý trước khi lựa chọn hình thức này.

Với sự phát triển không ngừng của ngành logistics, vận chuyển đa phương thức hứa hẹn sẽ là xu hướng tất yếu trong tương lai.
Doanh nghiệp nào tận dụng tốt lợi thế này sẽ có lợi thế cạnh tranh vượt trội trên thị trường quốc tế.

Xem thêm!

SO SÁNH CHI PHÍ VẬN CHUYỂN ĐƯỜNG BIỂN VÀ HÀNG KHÔNG SANG PHILIPPINES

Gửi Mỹ Phẩm Cocoon Từ Việt Nam Đi Anh Làm Quà